سخنرانی دکتر بهرام الهی در مورد خودشناسی و کمال

سه اصل در عمل معنوی
معنای زندگی چیست؟ استاد الهی میگوید به کمال رساندنِ روح، یعنی مرحلهای که انسان با در نظر گرفتن اقتضای طبیعتش بر امیالش کاملاً مسلط شود و در چنین حالتی است که آزادی درونی حاصل میشود. اما چگونه خود را به مرحلهی کمال برسانیم؟ از طریق عمل. استاد الهی تأکید میکند که در معنویت هم مانند دیگر زمینهها «با تمرین و ممارست میتوان پیشرفت کرد» گرچه با تفکر و صحبت میتوان میل به تغییر را در فرد بیدار کرد و راهکارهای مناسب را پیش روی او قرار داد؛ ولی متأسفانه، صحبت و تفکر در مورد یک فضیلت، برای پرورش آن در انسان کافی نیست. بلکه تنها روش ممکن این است که حرف جای خود را به عمل بدهد.
هنر گذشت کردن
حکایات شگفتانگیز زندگی حضرت مسیح، یکشنبه صبحهای مرا در کودکی مزین کرده بود. بعدها درگیرو دار فشارهای درونی و ناراحتیهای بیرونی، بعضی متنهای مقدس به خاطرم آمد و آنها را قابل عمل و بیش از همیشه باب روز یافتم. یکی از آنها سخنان تکاندهندهی مسیح مصلوب، به خدا در مورد بخشش بود: سرور من آنها را ببخش زیرا نمیفهمند چه میکنند.
چند توصیه جهت روشنی قلب

ج: دوست عزیز، اینکه دستوری جهت روشنی قلب و دلیل راه سلوک از حقیر خواسته بودند، البته حسن نظرخودتان است، و الا بنده کوچکتر از آنم دلیل راه کسی شوم. فقط میتوانم بر حسب وظیفهی دینی آنچه را در مدت عمرم از طی نشیب و فراز طریق سلوک برایم پیش آمده و از آن به اندازهی ظرفیت ناتوانم تجربه آموختهام، به چند جمله خلاصه کرده معروض دارم. بنابراین اگر آن را بپذیرید و مورد عمل قرار دهید یا خیر، با خودتان است. لذا آن جملات اینست:
مباحث جدید در مورد علت العلل اصلی
آیا میتوان برای سؤالهای دیرین و همیشگی معنوی پاسخی منطقی یافت؟ در اینجا منظور مطالعات تاریخی یا اجتماعی دربارهی مذهب نیست، بلکه بررسی فرضیات یا تأییداتی است که در مباحث معنوی و دینی مطرح میشوند. همچنین هدف بحثی است مبتنی بر منطق و استدلال که دور از هر گونه تعصب باشد. یعنی ارزیابی عوامل منطقی و علمیِ مفاهیم اصولی در تفکر معنوی و نه توجیه مسائل شرعی یا خرافی یک مذهب خاص.
انرژی مافوق علی
منشأ انرژی مافوق علی از مبدأ است. بدون این انرژی روح نمیتواند بر نفس اماره غلبه کند و فضایل را در خود پرورش دهد.
برای کسی که طبیعتاٌ سخاوتمند است، عمل به سخاوت کار دشواری نیست و نیاز به فداکاری چندانی ندارد. ولی برعکس وقتی برای عمل به اخلاقیات لازم باشد از یک لذت، یا یک میل بگذریم، یا در مقابل خودخواهی ایستادگی کنیم، نیروی اراده به تنهایی کارساز نیست. هنگامی که برای چشمپوشی از یک تمایل با مشکل مواجه میشویم، به کمکِ انرژی خاصی نیاز داریم که آن را فیض الهی مینامیم.