متیس بلاگ

هنر سخنوری وخوب سخن گفتن به تنهایی کافی نیست، بلکه اگر مایلیم از سخنان کسانی که می‌خواهند دانشی را به ما انتقال دهند، بهره‌مند شویم، باید هنر خوب گوش دادن را هم بیاموزیم. این خلاصه‌‌ای از تز پلوتارک^۱دربارۀ «نحوۀ گوش دادن» است و کاملاً با گفتمان امروزه متفاوت است که گوش دادن را شرط اصلی در ایجاد ارتباط واقعی با دیگران می‌داند و آن را عملکردی ساکت محسوب می‌کند که می‌تواند ذهنیت دیگران را برای ما روشن کند تا بتوانیم نیازها، امیال و سرخوردگی‌های آنها را بشناسیم. چیزی که در این رسالۀ کوتاه مورد بررسی قرار گرفته، گوش دادن به عنوان «شرط لازم برای یادگیری است». به عبارت دیگر، منظور اینست که چگونه به آنانی که می‌دانند (یا تظاهر به دانستن می‌کنند) گوش دهیم تا آنچه را که برای پیشرفت ما در شناخت حقیقت لازم است، کسب کنیم.
 

… بدین ترتیب او تفکری دوگانه داشت : یکی تفکری که بر طبق آن شاه‌‌وار رفتار می‌کرد و دیگری تفکری که حالت حقیقی وجودش بود. یعنی آگاه بود که موقعیت کنونی‌اش بر حسب اتفاق بوده است. ( …) ارتباطش با دیگران از طریق طرز فکر اولی بود و برخوردش با خودش از طریق طرز تفکر دومی. (پاسکال)

فروتنی از برجسته ترین صفات در خودشناسی است و مستلزم درکی است روشن و شفاف از آنچه واقعاً هستیم و جایگاهی که در جهان داریم. فروتنی همچنین مستلزم این است که به خود بی‌طرفانه یا حتی دورادور نظر کنیم و حتی به این معنی است که بتوانیم با طنز به خود نگاه کنیم.
 

فضیلت به طور خلاصه به معنی ویژگی‌های صفاتی متعادل و دائمی است.

هدف از معنویت سیرکمال روح است. اما کمال روح به چه معنایی است؟ از دیدگاه اخلاقی، کمال روح تغییر جوهر روح همراه با رشد تمامی فضیلت‌های انسانی در خود است. چنین تغییری خود به خود انجام نمی‌شود. بلکه شخص باید ابتدا پرورش فکر صحیح درباره‌ی مفهوم فضیلت داشته باشد تا بتواند آن را در خود پرورش دهد.
 

گفتار ۴۱۶

دنیا همه‌اش مکررات است زیرا هر خاطره‌ای، از بدی یا خوبی، بالاخره می‌گذرد و فراموش می‌شود. وظیفه انسانیتی در ما هست که باید انجام بدهیم، یعنی نسبت به همنوع خود مهربان باشیم و خدمت بکنیم و گذشت داشته باشیم، زیرا انتقام هیچ‌وقت لذت ندارد بلکه پشیمانی می‌دهد، در صورتی که گذشت همیشه لذت دارد.
 

فروتنی، زمانی فضیلتی اساسی محسوب می‌شد، ولی دیگر تمایلی به آن نداریم زیرا ناخودآگاه حس حقارت را که به معنی فرومایگی و بی‌ارزش بودن است در ما تداعی می‌کند که خوشایند نیست.

حال، چرا این مفهوم را مطرح می‌کنیم و کاربُرد آن در عمل به اخلاقیات چیست؟ فروتنی می‌تواند رابطه‌ای را که با خود و با دیگران داریم به نحوی مثبت تغییر دهد.

مطلب را بدون مقدمه با این سؤال شروع کنیم: من چیستم؟