دسته: نكاتی برای عمل

غیر از افرادی که به آنها علاقه‌مندیم و از معاشرت با آنها خوشحال می‌شویم، گاهی نیز با کسانی سروکار داریم که حضورشان برایمان ناخوشایند است و احساسی منفی را در ما برمی‌انگیزند. وقتی خوب دقت کنیم درمی‌یابیم که این احساسات از نظر «اخلاقی» مناسب نیستند و حدس می‌زنیم که منشأ آنها ــ اگر نگوییم همیشه ــ اغلب از ضعف اخلاقی خود ماست. مثلاً، در مورد خودم، رقابت با بعضی افراد و جریحه‌دار شدن غرورم بدون تردید عامل اصلی تنفر یا نارضایتی شدیدم از آنها بوده است. کافی است لبخند یا حرفی را بد تعبیر کنم و آن شخص دشمنی می‌شود که باید به هر ترتیب او را از بین ببرم.
 

در مسیر رسیدن به کمال روحی، اعمال، گفتار و حتی افکار انسان باید از هر جهت مطابق اصول اخلاقی باشد. چنین عملکردی کار عظیمی است که علی‌رغم دشوار بودن، باید آن را دنبال کنیم.
 

عبادت (به صورت دعا خواندن) همیشه برایم مشکلاتی همراه داشته است. البته در این موضوع شکی ندارم که دعا تجربه‌ای مهم و در ارتباط با واقعیتی اساسی است. با مطالعه‌ی متون بسیاری از «محققین» معنوی (از ادیان و نژاد‌های مختلف) اهمیت دعا را حس کرده بودم و به آن اعتقاد داشتم. هر بار این متون را می‌خواندم، به یاد یکی از مقدسین^۱ می‌افتادم که می‌گفت دعا عطر «وطن اصلی» ما را به مشام می‌رساند و یا به عبارت دیگر ما را با جهان حقیقی مرتبط می‌کند. با این حال بین کیفیت دعایم با احساساتی که این نوشته‌های زیبا بیان می‌کردند فاصله‌ی زیادی بود.

من تعدادی از دعاها را بلد بودم. چندتایی از آنها را انتخاب کردم و سعی می‌کردم به طور مرتب و با توجه آنها را بخوانم. لحظاتی هم بود که نسبت به آن مبدئی که ما او را خدا می‌نامیم کششی ناگهانی احساس می‌کردم. ولی می‌دانستم که تمام اینها ورد خوانی است، احساساتی زودگذر و تلاشی است که به نتیجه نمی‌رسد. همیشه از آنچه انتظار داشتم پایین‌تر بودم.
 

«یک انسان واقعی  همیشه نفع دیگران را بر نفع خود ترجیح می‌دهد، نه این که مانند اشخاص عادی، اول نفع خود را بخواهد و اگر هم شد نفع بقیه را در نظر بیاورد». (آثارالحق)

یکی از جنبه‌های نوعدوستی با دفاع از حق و یا منافع مشروع دیگری آغاز می‌شود، مخالفت کردن با  بی‌عدالتی یا سوء استفاده،  همدردی و  کوشش در رفع علت ناراحتی یا نارضایتی سایرین  …  عملکردی  است که می‌توان آن را «رفتار جوانمردانه» نامید. این عملکرد در دو تجربه‌ی مورد بررسی این مقاله به وضوح مشاهده می‌شود. قبل از آنکه در صدد «خوبی کردن» باشیم، از بروز خسارت و بدی جلوگیری کنیم.