تنبور استاد الهی در موزه متروپولیتن نیویورک

6 می, 2018
 
«نمایش سازهای تأثیرگذارترین موسیقیدانان قرن بیستم»

oe1966taدر سال ۱۳۹۳ شمسی (۲۰۱۴م) نمایشگاهی در موزه متروپولیتن شهر نیویورک، با نام « تنبور مقدس: هنر استاد الهی» به منظور معرفی موسیقی استاد الهی و نقش او در متعالی ساختن این هنر، چه در زمینۀ فن و اجرا و چه در زمینۀ غنای رپرتوار برگزار شد.

این نمایشگاه در گالری هاگوپ کوورکیان۱ در بخش هنر اسلامی برگزار شد. در واقع، موزه متروپولیتن اولین موسسه رسمی در امریکا بود که به بررسی موسیقی استاد پرداخت. این نمایشگاه نسبتاً کوچک با استقبال زیادی روبه‌رو شد، و بیش از ۱۰۰۰۰۰ تماشاگر از کشورهای مختلف به دیدن آن آمدند.

رسانه‌های‌ جمعی نیز از توجه به این نمایشگاه غافل نماندند و مقالاتی را به معرفی موسیقی استاد اختصاص دادند. علاوه بر این، بلاگ موزه متروپولیتن نیز، بازتاب مثبت بازدیدکنندگانِ این نمایشگاه را همپوشانی می‌کرد.

چند سال بعد از برگزاری نمایشگاه « تنبور مقدس: هنر استاد الهی»، مسئولین موزه متروپولیتن، تصمیم گرفتند، در بخش گالری آلات موسیقی۲، که مدتی برای بازسازی تعطیل شده بود و اخیراً بازگشایی شده، بخشی را به معرفی تأثیرگذارترین موسیقیدانان قرن بیستم اختصاص دهند.

با توجه به استقبال از نمایشگاه استاد الهی در سال ۲۰۱۴ میلادی و آشنایی با هنر بدیع او، تصمیم گرفته شد که یکی از آلات موسیقی استاد در این بخش جدید موزه به نمایش گذاشته شود.

با موافقت بنیاد نور، یکی از تنبورهای مخصوص استاد برای مدت پنج سال به صورت امانت در اختیار موزه متروپولیتن نیویورک قرار گرفت. این تنبور از دو ویژگی خاص برخوردار است:

۱- ساخت آن بر اساس اندازه‌گیری‌های دقیقی انجام شده که استاد شخصاً به سازندۀ آن (نریمان) تعلیم داده بود.

۲- خیلی از قطعات موسیقی باقی مانده از استاد که تعدادی از آنها به صورت سی‌دی منتشر شده‌اند، توسط این تنبورِ خاص نواخته شده است.

TanburMet2

این بخش از موزه متروپولیتن، در فروردین ماه ۱۳۹۷ شمسی، همزمان با عید نوروز بازگشایی شد.


در ویترین سازها، متن کوتاه زیر درج شده است:

این تنبور توسط نریمان آبنوسی(۱۳۰۲-۱۳۶۱ ش) در اواسط قرن بیستم در تهران از چوب توت ساخته شده است.
met0526-2aاستاد الهی (۱۲۷۴-۱۳۵۳ش) متفکرِ عارف،‌ قاضی و استاد تنبور است. او بیشتر قطعات رپرتوار خود را با این ساز نواخته است.
تنبور در سنت اهل حق سازی مقدس محسوب می‌شود و بیشتر برای توجه به مبدأ (مدیتیشن) و ارتباط با خالق استفاده می‌شود.
تنبور در اصل دارای دو سیم بود، استاد الهی با اضافه کردن سیم سوم،‌ این ساز را متحول ساخت. همچنین با به کار گرفتن ده انگشت دست هنگام نواختن،‌ تکنیک نوینی در نواختن تنبور ابداع کرد.

متیس بلاگ


*****************************

۱ – Hagop Kevorkian
۲ – Dept. of Musical Instruments