هنر استاد الهی در موزه متروپولیتن
یکی از این برنامه‌‌ها، نواختن قطعه‌ای از رپرتوار استاد الهی توسط دکتر شاهرخ الهی بود.
اخیراً کانال رادیویی اِن وای پی آر۱ برنامه‌ای را به این رویداد اختصاص داده است. در ادامه، گزارش جان شیفر۲ درباره هنر استاد الهی را می‌شنویم.
تا چند لحظۀ دیگر شما را به صحنۀ تالار گریس رینی راجرز۳ در موزۀ متروپولیتن می‌بریم. در این برنامه موسیقی زنده‌ای از موسیقی‌دان و عارف ایرانی قرن بیستم، استاد الهی، توسط پسرش دکتر شاهرخ الهی با تنبور نواخته میشود. صدای اکوستیکی که قرار است شما را به مکانی دیگر ببرد، و حالت ذهنی‌تان را تغییر دهد. این نکته در هر سه قطعۀ مختلفی که امشب می‌شنویم، مشترک است، ولی این تنها چیزی نیست که این سه قطعه اشتراک دارند.
منظور از موسیقی برای تغییر ذهن، این نیست که شما را وادار کند به صورتی خاص نسبت به یک چیز فکر کنید در حالی که طور دیگری دربارۀ آن فکر کرده بودید. بلکه به این معنی است که روش فکری تغییر کند یا به عبارت دیگر سطح آگاهی عمیق‌تر شود. هدف این قطعات همین است. موسیقی سایکادلیا مطمئناً سعی داشت چنین کاری را انجام دهد ولی فرم‌های قدیمی‌تری از موسیقی هستند مانند موسیقی‌های آئینی یا شیوه‌های معنوی در فرهنگ‌های مختلف جهان مخصوصاً در آسیای مرکزی که در این نوع موسیقی غنی است و ما اکنون به آن منطقه می‌رویم.
موسیقی قرن بیستم از استاد الهی عارف، فیلسوف، قاضی و موسیقی‌دانی که دور از انظار می‌نواخت. او هرگز برای عموم ننواخت، هرگز در رادیو ننواخت. هیچ‌گاه موسیقی خود را ضبط نکرد. ما موسیقی او را از طریق خانواده و نزدیکانش می‌شناسیم زیرا گاهی به درخواست آنها، برایشان می‌نواخت و آنها از اثر حیرت‌انگیز موسیقی‌اش خاطره‌ها دارند. در دهۀ آخر عمر، یکی از پسرهایش مقداری از موسیقی او را ضبط کرد. این قطعات ضبط شده چندین سال بعد از درگذشت او به صورت سی دی منتشر شد و بدین ترتیب بود که توجه اشخاص مختلف به آن جلب شد. این موسیقی نه فقط طرفداران موسیقی بلکه نوروساینتیست‌ها (متخصصین عصب‌شناسی) را نیز به تفکر درباره اثرات آن واداشت. یکی از این متخصصین، دانیل لویتان۴ است؛ نویسندۀ کتاب پرفروش «این حالت مغز شماست در موسیقی »۵ .
«در بررسی موسیقی، مرسوم نیست آهنگ‌هایی را که دارای تمپوی متغیر هستند، جزو موسیقی ترانس (خلسه‌آور، مسحور کننده) به شمار آورد. زیرا در این نوع موسیقی تمپو باید ثابت بماند. اما این بدین معنی نیست که موسیقی با تمپوی متغیر نتواند باعث تغییر سطح آگاهی شود. در واقع باید گفت مکانیزمی که باعث تغییر سطح آگاهی به وسیلۀ این نوع موسیقی میشود هنوز مشخص نشده است، زیرا این نوع اثر نسبتاً کمترمورد تحقیق قرار گرفته است.»
مطلب بالا از دانیل لویتان است، موسیقی‌دان و متخصص اعصاب و نویسنده کتاب‌های متعدد از جمله کتاب «این حالت مغز شماست در موسیقی ». آنچه شنیدید، قسمت کوتاهی بود از فیلم مستند «هنر استاد الهی»، که من هم برای چند سال روی آن کار کرده‌ام. این فیلم برای اولین بار در موزۀ متروپلیتن در شب دوم پخش شد: شب بعد از اجرای موسیقی‌ای که هم اکنون خواهید شنید.
موضوع دیگری که لویتان در این فیلم مطرح میکند این است که در طول تاریخ، موسیقی‌دانان متعددی هستند که دروناً اثر موسیقی بر ذهن را صدها سال قبل از تحقیقات نوروساینس درک کرده‌اند. می‌توان تعداد زیادی از نشانه‌های مخصوص در موسیقی یک هنرمند را که توسط آن به ذهن شما نفوذ میکنند در هر سه قطعه موسیقی برنامه امشب شنید. به عنوان مثال «تکرار» و بعد خارج شدن از «تکرار» و تغییر دادن آن که از حالات خلسه در شنونده جلوگیری میکند و درعوض شنونده را در حالت تمرکز خیلی بالا قرار می‌دهد. این حالات را می‌توان هم اکنون در پخش این قطعات ضبط شده احساس کرد و همین‌طور دربرنامۀ زنده‌ای که در تالار گریس رینی راجرز در موزۀ متروپلیتن به وسیله دکتر شاهرخ الهی، پسر استاد الهی به نام شاه حسینی اجرا گردید.
شاهرخ الهی قطعه‌ای از موسیقی پدرش استاد الهی را می‌نوازد، نام این قطعه شاه‌حسینی است و با تنبور سه سیمی نواخته میشود. در این قطعه تعداد زیادی صحنه‌های مجزا هست. استاد الهی هنگامی که این قطعه را می‌نواخت صحنه‌های متعددی در ذهنش شکل می‌گرفت. استاد الهی در سال ۱۳۵۳ درگذشت. پسرش دکتر شاهرخ الهی حافظ سنت موسیقی اوست و پسر بزرگ‌تر او دکتر بهرام الهی میراث‌دار فلسفه اوست. در ابتدا دکتر بهرام الهی موسیقی پدرش را بدون اینکه او باخبر باشد ضبط کرد، به این ترتیب است که ما موسیقی او را می‌شناسیم. استاد الهی این ساز ساده را با اضافه کردن سیم سوم به سازی با غنای زیاد تبدیل کرد که به آن هارمونیک عمیقی داد.
۱ – NYPR
۲ – John Schaefer
۳ – Grace Rainey Rogers Auditorium
۴ – Daniel J. Levitin
۵ – This is Your Brain on Music
با سلام وسپاس فراوان از مطالب بسیار راهگشایتان برای درک موسیقی استاد
من خودم نه درس موسیقی خوانده ام و نه کلا سازی می نوازم؛ این سوال برای من پیش آمده است که آیا درک موسیقی استاد ذاتی است یا اکتسابی ؟
چنانچه اکتسابی است ، انجام چه اعمالی موجب اکتساب هرچه بیشتر این مهارت میشود؟
در مقاله توضیح داده شده است : موسیقی استاد خلسه آور ( مسحور کننده ) نیست ، موسیقی ایشان موجب عمیق شدن آگاهی و تمرکز میشود .در صورت امکان محبت کنید بفرمایید عمیق شدن آگاهی در چه زمینه ای میشود ؟
اگر درک موسیقی استاد اکتسابی باشد ، فکر میکنم برای کسب و درک هر علمی اول باید تئوری صحیح آن را دانست ( این ویترو ) تا بعد از طریق انجام تمرین های صحیح توانست این مهارت را کسب کرد ؟؟؟ شاید هم درک موسیقی ایشان ذاتی است ؟ اصلا نمیدانم.
به هر روی بی نهایت سپاسگزار میشوم، چنانچه امکان داشته باشد مطالبی در این زمینه مانند همین مقاله در اختیار قرار دهید تا من و امثال من بتوانیم از این نعمتی که خداوند به راحتی در اختیار مان گذاشته است بهره ببریم.
با تشکر فراوان از همه چیز
ام اف عزیز: در مورد درخواست شما برای دانستن بیشتر در در مورد موسیقی استاد و همچنین چگونگی نحوه گوش کردن آن، مطالب مفیدی در کتاب «روح نغمات» نوشته ژان دورنیگ موجود می باشد.
سلام
ام اف عزیز؛
سوال بسیار جالب و مهمی را مطرح کردید و باعث شد بسیار در فکر فرو بروم و تعمق کنم ، مطالبی که عرض میکنم براساس تجربه شخصی است ونظری کاملا شخصی است .
برای بهره بردن از موسیقی استاد احتیاجی به خواندن درس موسیقی و یا نواختن سازی نیست ، بلکه درک موسیقی استاد مربوط به روح میشود و رابطه مسقیم با روح فرد شنونده دارد .
در ارتباط با اکتسابی یا ذاتی بودن !
به شخصه از تعالیم استاد این موضوع رو دریافته ام که در راه استاد هیچ چیزی غیر ممکن نیست پس هر موضوعی با تمرین و پشتکار و در نهایت نظر الهی حاصل میشود ، هستند افراد بسیاری در دنیا که موسیقی نمینوازند ولی بسیار در موسیقی که دوستش دارند غرق شده اند و جزئی از زندگی روزمره و وجودیشان شده است به اصلاح با آن زندگی میکنند ، برای استفاده از موسیقی استاد باید گوش را تربیت کرد ، برنامه فعال داشت ، همانطور که استاد با این موضوع برخورد میکردند ، یعنی برنامه روزانه داشتند و جز لاینفک زندگی روزانه شان بوده است.
در نهایت نیت از شنیدن موسیقی استاد ، خود را به خالق اثر سپردن ، و تجسم او به صورتی که در حضورش هستیم کمک بسیاری برای فعال شنیدن این آثار به ما میکند .
با تشکر از این مقاله بسیار خوب و موسیقی که در اختیارمان گذاشتید .
در طول سی و چند سالی که مشغول موسیقی بوده‌ام و آثار زیادی را شنیده‌ام، نظیر این موسیقی که با چنین ساز ساده‌ای این همه اعجاب و تنوع در ریتم و ملودی‌هایی که به طور پُلی‌فُنیک (چند صدایی همزمان) بدون کوچکترین لغزشی با مقام‌گردی‌های فراوان در پی هم می‌آمدند و همچنین سونوریته‌ی بی‌نظیری که نوازنده از ساز تولید می‌کرد را تا به حال جز در آثار استاد الهی نشنیده بودم! که این نشان از استادی محض نوازنده دارد، به دلیل ناآگاهی‌ام در مورد بُعد عرفانی و معنوی اثر مذکور چیزی نمی‌توانم بگویم جز اینکه بشدت از نظر روحی منقلب شدم و این حس را در هیچ نوع موسیقی دیگری تجربه نکرده بودم.
با سپاس فراوان از انتشار این موسیقی آسمانی
باسلام بی نظیر بود ممنون از متیس عزیز
سلام
خیلی استفاده کردم
خواهشمندم به کار پرارزش خود و آموزنده خود در متیس بلاگ ادامه دهید
با سلام و تشکر
باسلام و سپا س از همگی دست اندر کاران .
با احترام
سلام و سپاس از مطلب ارزشمندتان.
این موسیقی را نمی توان با کلمات توصیف کرد.
با تشکر از متیس عزیز
((دکتر بهرام الهی در کتاب راه کمال مفرمایند:روح به طور فطری عاشق موسیقی آسمانی است.
اثر اصلی موسیقی،تحت تاثیر قرار دادن روح از طریق مرکز عواطف و احساسات است.از اینرو عبادات موزونی که با نغمات مناسب همراه باشد،روح ملکوتی را به هیجان می آورد و سبب تسهیل برقراری ارتباط با خدا می شود.))
امیدوارم بتوانیم روز به روز آگاهی خود را در مورد موسیقی استاد الهی بالاتر برده و کمال استفاده را در این زمینه ببریم.
وقتی که یک اکابر را به کنفرانس فیزیک کوانتوم میبرند به نظر شما او چه متوجه میشود؟……..
جواب واضح است ………..او باید درس بخواند و سطح علمی اش را در سطح درک ان کنفرانس بالا ببرد تا از ان مطالبی را یاد بگیرد
در خصوص موسیقی استاد هم هر چه قدر شخص بیشتر در خود فروبرود واصول و تعالیم الهی را عمل کند روحش بهتر بیشتر و عمیق تر میتواند از موسیقی استاد بهره ببرد
با سلام ودرود خدمت متیس گرامی وتشکر از تلاش بی وقفه شما،
استاد می فرمایند موسیقی با روح ارتباط دارد وروح باخدا.ان شاالله که بتوانیم استفاده کنیم باتشکر
با سلام و تشکر از متیس عزیز و دست اندر کاران با شنیدن این موسیقی ذهنم خالی شد و آرامشی در مغزم احساس می کنم
با سلام و خسته نباشید.
شخصاً استفاده بردم از مطالب عالی در مورد موسیقی استاد. به لطف خدا، شاهدِ ارائه و معرفی درخورِ بیش از پیش این جنبه عظیم از میراث جهانی استاد الهی هستیم و به امید روزگاری که همگان امکان و توانایی استفادۀ بهینه از موسیقی را کسب کنیم.
… شاهکار اندر شاهکار …
ﺗﺸﻜﺮ ﻓﺮاﻭاﻥ اﺯ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ اﺛﺮ اﻋﺠﺎﺏ اﻧﮕﻴﺰ و ﺑﻲ ﻧﻆﻴﺮ ﺩﺭ اﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﺎ ﻗﺮاﺭ ﺩاﺩﻳﺪ.
با سلام و ادای احترام بخاطر این همه لطف شما
با اینکه در موسیقی هیچ استعدادی ندارم
ولی شنیدن این موسیقی حالتی بسیار دلنشین در من ایجاد کرد.
واقعا خودم رو در فضای ملکوتی تصور کردم
و چقدر اون چند لحظات برایم عزیز و دلنشین بودند
خدای مهربان رو سپاسگزارم
با سلام
با گوش دادن به این موسیقی اسمانی
توجه و تمرکزم هنگام فکر و ذکر با کیفیت بهتری انجام شد
طوری که خودم احساس کردم
و با خواندن این کلام معنوی مطمئن تر شدم که روحم چقدر با این ..توجه.. انشالا بیشتر رشد خواهد کرد
هر بار که توجه شخص بسوی خدا متمرکز شود، به معنای این است که خود را در معرض دریافت نور او قرار داده است . انرژی چنین نوری برای نشو و نمای روح ملکوتی ضروری است.
راه کمال صفحه ۱۸۹
فصل ۲۹
عبادت و مدتیتیشن
دکتر بهرام الهی
با سلام و تشکر از متیس و دست اندر کاران
با اینکه هیچ اطلاعی از موسیقی ندارم اما با شنیدن این قطعه دقیقه هایی از دنیا جدا شدم و اثر عمیقی در فکر و روحم حس میکنم.
بی نهایت ممنونم
بسیار زیبا و استادانه اجرا شد. خیلی ممنون. ..حیف که ما قدر قطعات استاد رانمی دانیم.
m.b… thank you so much metis, i always get energy when i listen to ostad Elahis spiritual music. thank you again.
منظور إز موسیقی برای تغییر ذهن ،به أین دلیل است روش فکری تغییر کند …
وقتی موسیقی أستاد الهی با دقت وتوجه کوش میکنم احساس میکنم بعضی إز نت ها رو مغز وبعضی روی قلبم اثر شبیه تنش
لحظه ای دارد و هیچ وقت خسته إز شنیدن مکرر ان خسته نشده ام .
با سلام و تشکر از متیس عزیز
خداوند را شاکرم که سعادت این و به من داد تا این موسیقی آسمانی رو گوش دهم
با درود و سپاس خدمت دست اندر کاران عزیز و کاربران گرامی
Nils عزیز گفتند که هیچ وقت إز شنیدن مکرر موسیقی استاد خسته نشده ام. مرا بیاد اینموضوع انداخت که من حدود پانزده یا شاید بیشتر هر روز کما بیش به این موسیقی
الهی گوش میدهم که اکثرا هم متاسفانه بی توجه هست ولی یک بار هم برایم عادی نشده و از شنیدن آن خسته نشدم.
سلام موسیقی استاد الهی مثل یک ابشار میمونه تمام روح تن روانم را تحت تاثیر خودش قرار میده و دستتون درد نکنه ممنون از زحمات متیس
زمانی اصلا این سبک موسیقی را دوست نداشتم. همسرم که علاقه زیادی به موسیقی استاد داشت از من خواست که با آرامش و به دور از هر تنشی به موسیقی استاد گوش کنم. به خاطر او این کار را کردم. برایم دنیای موسیقی ورق خورد. بعد پیشنهاد داد که موسیقی ذهن۱ را تهیه و طبق برنامه گوش کنم.
زمانی که برای اولین بار این کار را انجام دادم احساسی داشتم که قابل بیان نیست، اصلا زمان گوش کردن مست می شدم. البته دیگر تجربه نکردم. الان حدود ۹ سال است که موسیقی ذهن تقریبا برنامه زندگی ام شده و خود به خود به دنبال کردن آن کشش دارم.
….
من که به موسیقی های تند و ریتمیک معمول جامعه عادت کرده بودم حال طوری شده که اگر موسیقی دیگری غیر موسیقی استاد پخش شود به همسرم اعتراض می کنم گوشم درد گرفت، موسیقی را تغییر بده.
با سلام و احترام
سالهاست که سعی کرده‌ام موسیقی استاد الهی را حتما به طور روزانه گوش بدهم، ولی هیچ چیزی درک نمی‌کنم. البته اطلاعاتی هم از موسیقی ندارم. بهر حال از اینکه مقالات مفید در اختیارمان قرار می‌دهید، سپاسگزارم.
با سلام
دوست عزیز ب محترم
گفتید سالهاست موسیقی استاد را گوش می‌دهید ولی هیچ چیزی درک نمیکنید
موسیقی با روح ارتباط دارد و روح با خدا. موسیقی آسمانی این خاصیت را دارد که مستقیما بر قلب اثر بگذارد و روح ملکوتی را بحرکت در آورد و از این راه ارتباط با خدا را تسهیل کند.
روح بطور فطری عاشق موسیقی آسمانی است
راه کمال فصل ۳۰ موسیقی
من هم مثل شما هیچ اطلاعی از موسیقی ندارم. اما مطمئنم که روحم درک میکند و با شنیدن موسیقی استاد الهی بوجد می آید و متوجه شدم که روحم به این خوراک مناسب هر روز نیاز دارد
چطور موسیقی بر جماد و گیاه اثرات جالب توجه می گذارد ؟
دوست عزیز نگران نباشیم.چون روحمان درک میکند
حتی اگر ظاهراً هم متوجه این درک نشویم
با سلام و تشکر از تمام دوستانی که با نظرات خود مرا در یافتن پاسخ سوالم کمک کردن مخصوصا پاسخ بسیار عملی nobody
از متیس بی نهایت سپاسگزارم که این موقعیت را برای ما فراهم کردند تا با استفاده از مقالات ناب و نظر دوستان بتوانیم آگاهی ها ی خود را بالا ببریم و به توفیق یکتا به آنها انشالله عمل کنیم .
با سلام خدا رو شکر مرجع یعنی این درسها و الگو را داریم انشاالله با عمل به تعالیم استاد بتوانیم به آگاهی برسیم .
با عرض سلام
چقدر خوشحال شدم از مطالعه این مقاله و شنیدن این موسیقی آسمانی.. انگار که زنده شدم…
من در ابتدا سعی کردم هر روز به موسیقی استاد گوش کنم. الان واقعا از شنیدن این موسیقی لذت میبرم و خوشحال میشوم.
هر روز که سر کار می آیم سعی میکنم روزم را با موسیقی استاد شروع کنم حتی اگر یک track باشد ولی معمولا یک سی دی را گوش میکنم.. بعد از آن در طی روز موسیقی های دیگر هم گوش کنم.
متیس عزیز از شما متشکرم که ما را از این فیض بهره مند کردید. خواهش میکنم قدردانی و محبت قلبی ام را پذیرا باشید.
سلام و تشکر فراوان از زحمات شما
در مورد دوستانی که فرمودند نمیتوانند از موسیقی استاد بهره ببرند ، در کتاب برگزیده گفتار ١٨۴ قید شده ؛ ” تکرار ، اثر میگذارد …. ”
و در مورد این موسیقی که اینجا برایمان گذاشتید خیلی خیلی اثر گذار هست ، ممنون .
با سلام و تشکر فراوان از مطالب بسیار مفید و عالی که در اختیار ما گذاشتید.من شخصا خیلی استفاده کردم از مطالب
با سلام و عرض ادب
سپاس فراوان برای ارائه مطالب خوبتون
و سپاس از خداوند متعال که لطف کردن و ما رو با استاد آشنا کردن
موسیقی استاد انسان رابه آرامش درونی واقعی و در خود فرو رفتن واقعی دوایی بر هر گونه درد و مشکلات روحی و خلاص شدن از گرفتاری مادی است امید است که بتوانیم با توجه خاص به آن گوش جان بسپاریم
سلام و تشکر بخاطر پخش قطعه زیبای تنبور دکتر شاهرخ الهی،حافظ سنت موسیقی استادالهی ،
دارو و درمان هر نوع آشفتگی روحی و روانی در موسیقی استاد الهی نهفته است ،موسیقی استاد همچون مشی فکری و شغل قضاوت و تحقیقات و مطالعات دینی اش خاص و بی نظیر است . هر چه بیشتر به این موسیقی گوش می دهیم روح و روان انسان پاکیزه تر و مستعد دریافت فرامین یکتا می گردد.