کمال، سیر تکامل

15 نوامبر, 2011
 
از گروه نویسندگان سایت e-OstadElahi.fr

به طور خلاصه : هر مخلوقی برای رسیدن به کمال خاص خود خلق شده است. فرایندی که به این مرحله می‌انجامد سیرکمال نام دارد که به اخلاقیات و معنویت در زندگی ما معنا می بخشد.

برای همه‌ی موجودات، بدون استثنا، سیرکمال در نظر گرفته شده است. استاد الهی مخلوقات را به چند گروه تقسیم می‌کند: جماد (یا به‌طور کلی موجودات بی‌جان)، نبات، حیوان و بشر. هر آنچه وجود دارد مخلوق است چون حاصل یک سری علت‌هاست و علت اولیه‌ی آن خالق نامیده می‌شود. از نظر استاد الهی هدف از خلقت بازگشت به اصل است. کل خلقت از او ناشی شده و هر چیزی در انتهای فرایند رشد مادی و معنوی‌اش که به آن کمال می‌گوییم، به او باز می‌گردد. موجود کمال یافته می‌تواند از سعادت بالقوه‌ای که برای رسیدن به آن خلق شده، کاملاً بهره‌مند شود.

فرایند سیر‌کمال مربوط به روح یا جوهر موجود است. جسم یا قالب موجود در جهان مادی که حواس پنج‌گانه ما می‌تواند آن را درک کند، با روح یا جوهر او متفاوت است. البته روح یا جوهر نیز چون تابع قانون علیت است ماده محسوب می‌شود، ولی ماده‌ای لطیف که حواس مادی نمی‌تواند آن را مشاهده کند.

از نظر استاد الهی، تا قبل از مرحله‌ی بشر، قانون خلقت بر اساس حرکت عمومی سیرکمال است، یعنی موجودات بر اساس جریان های معنوی با طبیعت‌های مختلف سیر کمال می‌کنند که عبارت‌اند از:
ـ جریان گروهی(یک روح به دسته ای از موجودات جان می بخشد)
ـ جریان صعودی (از جماد به نبات، سپس به حیوان و در هر مرحله با پیچیدگی بیشتر)
ـ جریان جبری (بر حسب قوانین جبری، این جریان قابل قیاس با نیروی جاذبه‌ی معنوی است که استاد الهی آن را حرکت جوهری می‌نامد)

در مرحله‌ی بشری، فرایند سیرکمال وارد مرحله بالاتری می‌شود: این مرحله انفرادی است و طی مراحل کمال به اختیار فرد است. بنابراین، انسان با انتخاب خود و استفاده از قوه اختیار و عقل، فرایند آموزش خود را برعهده می‌گیرد و سرنوشت معنوی‌اش را تعیین می‌کند. این ویژگی خاص در فرایند سیرکمال انسان به سبب وجود دو روح در اوست. بخش خاکی که روح بشری است و نتیجه‌ی فرایند سیرکمال عمومی موجودات است. این روح با روح ملکوتی در می آمیزد که مستقیاً از مبدأ منشأ گرفته است.

پس مرحله‌ی کمال دو مفهوم را در برمی‌گیرد:
ـ از طرفی سعادتی وصف ناشدنی است که موجود کامل که به مبدأ ملحق شده آن را احساس می‌کند. این سعادت با شناخت کامل، توانایی و آزادی نامحدود و احساس مداوم عشق الهی در هم‌ می‌آمیزد. این حالت را نمی‌توان با بهشت توصیف شده در ادیان مقایسه کرد، احساس سعادت حاصل از رهایی از هر گونه علیت و محدودیت که ورای تصور است.

ـ از طرف دیگر شامل کمال اخلاقی است: در طی فرایند طولانی تغییر و پالایش که در اثر مبارزه با نفس و رشد فضایل حاصل می‌شود، شخص کمال یافته با تکیه بر نیرویی برتر بر طبیعت خود فائق می‌آید و در نهایت از جنس اقیانوس الهی می‌شود.

این دو مفهوم از کمال به یکدیگر متصل‌اند: رسیدن به آخرین مرحله‌ی رشد روحی که به موجود کمال یافته امکان می دهد به اقیانوس الهی ملحق و از سعادت ابدی بهره‌مند شود.